Ένα από τα σημεία του σώματος που καταπονούν οι αθλητές είναι και τα γόνατα. Όπως, σε όλους τους ασθενείς έτσι και στους χορευτές οι επαγγελματίες υγείας ( γιατροί & φυσικοθεραπευτές) τονίζουν τον ρόλο των γονάτων ως άρθρωση αλλά και τις ασκήσεις που πρέπει να ακολουθούνται και ως πρόληψη για την αποφυγή τραυματισμών αλλά και ως μέρος της αποθεραπείας έπειτα από τυχόν κάκωση (είτε στον χιαστό είτε στον μηνίσκο).

Γενικά

Η άρθρωση του γόνατος θεωρείται μία από τις πλέον σταθερές αρθρώσεις του ανθρώπινου σώματος. Πέραν των άλλων, περιλαμβάνει τους δύο (2) μηνίσκους (έσω – έξω) και τους δύο (2) χιαστούς (πρόσθιος – οπίσθιος).
Οι μηνίσκοι, που είναι δύο (2) ημισεληνοειδείς χόνδροι, δεν είναι όμοιοι μεταξύ τους. Ο έξω μηνίσκος μοιάζει με «Ο», ενώ ο έσω με «C».

Ο ρόλος τους είναι πολλαπλός:
• Απορροφούν & αμβλύνουν τις πιέσεις και τις φορτίσεις, που ασκούνται καθημερινά στις αρθρικές επιφάνειες του γόνατος
• Διευκολύνουν τις στροφικές κινήσεις της κνήμης πάνω στο μηρό κατά την κάμψη και την έκταση του γόνατος
• Συμβάλλουν στην ομοιόμορφη κατανομή του αρθρικού υγρού μέσα στην άρθρωση
• Βοηθούν και συμβάλλουν στον έλεγχο των στροφικών κινήσεων του γόνατος

Οι χιαστοί σύνδεσμοι βρίσκονται στο κέντρο της άρθρωσης και αποτελούν τον κεντρικό άξονα του γόνατος. Ο πρόσθιος χιαστός εμποδίζει την προς τα εμπρός μετατόπιση της κνήμης, ενώ ο οπίσθιος προς τα πίσω μετατόπιση της κνήμης.

Συχνά παρατηρείται να συνυπάρχει κάκωση μηνίσκου με κάκωση χιαστού.Σε αυτή την περίπτωση, ο ασθενής οφείλει να προσέχει τις κινήσεις της κάμψης (λ.χ. να μην ανεβαίνει – κατεβαίνει σκάλες). Θα πρέπει να γυμνάσει πολύ καλά τις εξής μυϊκές ομάδες:

• Πρόσθιο - οπίσθιο κνημιαίο
• Γαστροκνήμιο
• Ισχιοκνημιαίο
• Τετρακέφαλο
• Οπίσθιο μηριαίο
• Γλουτιαίοι
• Ημιϋμενώδη
• Ημιτενοντώδη
• κα

Ενδεικτικό πρόγραμμα ασκήσεων που πρέπει να ακολουθεί ο ασθενής στο σπίτι:

> Επιφάνεια εργασίας ασθενή: κρεβάτι

• Θέση ασθενή: Ύπτια κατάκλιση (ανάσκελα)

Άσκηση Νο 1
Με τεταμένα τα κάτω άκρα (πόδια), τα σηκώνει εναλλάξ.
Επαναλήψεις: 10 φορές έκαστος

Άσκηση Νο 2
Τοποθετεί στην περιοχή των οπίσθιων μηριαίων από ένα μαξιλάρι.
Με τεταμένα τα κάτω άκρα, πιέζει το μαξιλάρι προς τα κάτω.
Επαναλήψεις: 10 φορές/άκρο

Άσκηση Νο 3
Με τεταμένα τα κάτω άκρα κατευθύνει τον άκρο πόδα από εμπρός προς τα πίσω και αντίστροφα.
Επαναλήψεις: 10 φορές/άκρο πόδα

Άσκηση Νο 4
Με τεταμένα τα κάτω άκρα και αφού πρώτα έχει τοποθετήσει ένα μαξιλάρι κάτω από τις πτέρνες του, πιέζει προς τα κάτω.
Επαναλήψεις: 10 φορές/άκρο πόδα

Άσκηση Νο 5
Με τεταμένα τα κάτω άκρα ο ασθενής εκτελεί στροφές προς τα έσω και στη συνέχεια προς τα έξω.
Επαναλήψεις: 10 φορές/στροφή/άκρο

• Θέση ασθενή: Πρηνής κατάκλιση (μπρούμυτα)

Άσκηση Νο 6
Με τεταμένα τα κάτω άκρα, ο ασθενής σηκώνει προς τα πάνω τα άκρα του, τα πόδια του.
Επαναλήψεις: 10 φορές/άκρο

• Θέση ασθενή: Όρθια στάση

Άσκηση Νο 7
Βάδιση στα δάχτυλα των ποδιών.
Επαναλήψεις: 20 βήματα

Άσκηση Νο 8
Βάδιση στις πτέρνες.
Επαναλήψεις: 20 βήματα
Ο ασθενής μπορεί είτε να στηρίζεται είτε όχι.

Bιβλιογραφία

• Διομήδης Α. Κοτζαηλίας, Φυσικοθεραπεία σε κακώσεις του μυοσκελετικού συστήματος, University Studio Press 2008: 209 – 25
• Ηλίας Ε. Λαμπίρης, Ορθοπαιδική & Τραυματιολογία, Πασχαλίδης 2003: 513 – 14